Kastelen en Buitenplaatsen- Pagina 2 van 18 -

Puttertjes | doorborduren in korte columns

Tour-puttertjes zijn korte verhalen over kunst en erfgoed die zowel virtueel als werkelijk bezocht en beleefd kunnen worden.

Sprookjes en de verleden tijd…

Cirque de Pepin, detail, De Wonderkamers Zeeuws Museum Middelburg

De Sprookjes van Grimm met illustraties van Anton Pieck

Atelier van Bert Kinderdijk, Black Box White Cube BK

Stel, je bent met iemand in gesprek en plotseling begint een prullenbak zich ermee te bemoeien. Dat wil je toch niet. Waarom voelt hij niet aan dat hij beter zijn klep kan houden? Je doet een poging hem te stoppen, maar hij babbelt vrolijk verder. De prullenbak wil wel snappen wat je bedoelt, maar hij kan de informatie niet plaatsen, hij herkent je gezichtsuitdrukking niet en hij begrijpt de taal niet. Het ‘zelfstandig’ werkende ding moet nog veel leren… Is dit verhaal echt, of is het een begin van een nieuw sprookje?

Het woord sprookje komt van het middeleeuwse ‘sproke’, dat verhaal of vertelling betekent. Wie kent niet de sprookjes van de gebroeders Grimm, met de griezelige illustraties van Anton Pieck? Jacob en Wilhem Grimm toerden aan het begin van de 19e eeuw door de Duitse landen om sprookjes te verzamelen. Ze noteerden de vertelsels en voegden er de nodige fantasie en moraal aan toe. Als ik door het met tape aan elkaar geplakte Grimm-sprookjesboek uit onze jeugd blader, borrelt een niet te plaatsen mysterieus gevoel weer op.

Want hoe levensbepalend is de fantasie die je meekrijgt in je jeugd? De verhalen waarnaar je altijd kunt terugkeren? De sferen die je te alle tijden kunt oproepen? Als het even tegenzit of gewoon, wanneer je de behoefte hebt om te ontsnappen aan de realiteit? Hedendaagse scholen, musea en bibliotheken worden omgevormd tot plaatsen van verwondering. Op een verrassende, speelse en interactieve wijze kunnen kinderen kennis maken met beeldende kunst, geschiedenis en erfgoed.

Knibbel knabbel knuisje, wie knabbelt er aan mijn interactieve huisje is inmiddels een feit. De ‘Grimm-methode’ wordt vandaag de dag gebruikt voor het creëren van hoogwaardige user stories bij het ontwikkelen van software. Veel musea zitten bomvol techniek. Prullenbakken komen tot leven en figuren uit schilderijen beginnen zomaar tegen je te praten. Waar in onze Efteling-tijd de buik van Hollebolle Gijs nog de godganse dag om papier riep, zijn de prullenbakken van nu intelligente dataverzamelaars.

De geest is uit de fles. Met QR-codes, Augmented Reality en Virtual Reality bieden musea bezoekers de gelegenheid via hun smartphone toegang te krijgen tot aanvullende inhoud in de virtuele wereld. Als een NFC-chip en een telefoon bij elkaar worden gebracht kunnen filmpjes, audio en tekst het gebodene extra context bieden. Veel van die techniek zit in objecten, en de data die wordt verzameld dient als grondstof voor kunstmatige intelligentie. Zo worden prullenbakken steeds een beetje slimmer.

Maar de ‘Black Box / White Cube’ van de kunstenaar is een andere wereld. Die begint in de rust van het atelier aan iets waarvan hij nog niet precies weet waar het naartoe gaat. Als het goed is wordt het werk als het ware overgenomen door het gekozen onderwerp, en pas achteraf wordt duidelijk welke betekenislagen het heeft. Alsof er een toverspreuk over is uitgesproken? Nieuwe technologieën geven de kunstenaar de mogelijkheid om het werk nog meer te bezielen. Er is veel veranderd de laatste decennia, en ik stond erbij, en keek ernaar.

Kijk op een andere manier naar onze schatkamers, en ontdek de geavanceerde techniek waarmee deze, op het eerste gezicht ‘oude’ instituten, zijn uitgerust. Toen een paar jaar geleden het Rijksmuseum in Amsterdam op een ochtend gehuld was in een mysterieuze witte mist, leek het wel of de ‘Geesten van de nacht’ nog rondwaarden, en een sprookje werkelijkheid werd. Maar het spook zat in de kelder. De in de grond opgeslagen warmte werd afgevoerd en dat veroorzaakte de sprookjesachtige witte wolk rondom het gebouw.

In de wonderkamers van deze tijd gaan oud en nieuw samen. Het verleden wordt gebruikt om de toekomst vorm te geven. Dankzij de meest moderne tentoonstellingstechnieken komt kunst tot leven en speel je als bezoeker zomaar de hoofdrol in een game. En soms kan het ook op afstand bekeken worden, je hoeft dan niet eens ‘echt’ aanwezig te zijn. En dat brengt ons bij de vraag ‘wat is echt in deze tijd’? Volg het kruimelpad, en ontdek dat de echoput, de bubbel die je laat geloven dat je altijd gelijk hebt, ook maar een sprookje is.

Puttertjes | doorborduren in korte columns

Sprookjes en de verleden tijd…

‘Als ik kan tekenen ben ik gelukkig’

‘Er was eens’…

Van heide en verre

PrinsenKwartier Delft

Sprookjes van de Efteling

Het Efteling Museum

Wonderkamers en Cirque de Pepin

Kunstmuseum

Schoonheid 2.0 | Boudoir

Charles Dickens Kerst

‘Alleen op de Wereld’

‘Geheim Kabinet’

Ultieme Kasteelbeleving

Magische Kerst

Kom Kerst vieren op kasteel Amerongen

Kastelen en buitenplaatsen

Black Box / White Cube