Puttertjes | doorborduren in korte columnsOver kunst en erfgoed met tips
|
De blik van de distelvink |
|
| Op de gevel van een pand aan de doorgaande weg in Putten hangt een tableau met een gestileerde afbeelding van een puttertje. Een puttertje is een niet al te groot zangvogeltje, een distelvink (carduelis, carduelis) met een puntige snavel, een zwart-witte staart, een opvallende gele streep en een rood maskertje. Het bloedstollende maskertje maakt nieuwsgierig. Gaat er niet een verhaal dat het gevoelige vogeltje zag hoe Jezus leed onder het gewicht van zijn doornenkroon en naar hem toevloog om met zijn sterke snavel de prikkende doornen eruit te trekken, waarbij een druppel van het heilig bloed van Jezus opspatte? Kwam het vogeltje zo aan zijn rode maskertje? Van Leonardo Da Vinci weten we dat van de distelvink bekend is dat hij, wanneer hij bij een zieke wordt gebracht, zijn kopje afwendt als de zieke zal sterven en hem dan niet aankijkt. Als de zieke beter wordt, dan verliest het vogeltje hem niet uit het oog… Maakt een blik van de distelvink het verschil tussen leven en dood? * |
| Ouders van kleine kinderen hielden ze als huisdier, voor het geval zich een gezondheidscrisis voordeed. Bij gebrek aan een echte vogel kon een geschilderde distelvink ook dienen om de ziekte te bezweren. Er zijn veel schilderijen bekend met Maria, haar kind en een distelvink. En ook BK (beeldend kunstenaar, ontwerper en echtgenoot) schilderde het puttertje in een van zijn stillevens. De vogel stond symbool voor verschillende betekenissen. Men geloofde dat het dier genezende krachten bezat, en de vogel werd het beeld van de hoop. Maar hoe komt het aan de bijnaam puttertje? De distelvink werd gewaardeerd om zijn talenten in het echte leven, en was leergierig. Het was het een geliefd huisdier dat getemd kon worden en kunstjes kon leren. Een gekooide distelvink werd getraind zelf in een vingerhoedje aan een kettinkje zijn drinkwater uit een reservoirtje putten. Zo komt het puttertje aan zijn bijnaam, afgeleid van het werkwoord putten.* |
| En niet van het dorp Putten zoals wel wordt gedacht door menigeen die langs ‘t Puttertje komt, gelegen aan de doorgaande weg in Putten. Maar waarom staat die naam dan op de gevel? Ik sta in Putten met een vriendin. Zij is de weduwe van een galeriehouder die voor de oorlog als kind met zijn familie van de Putterstraat, in de vogelbuurt van Amsterdam-Noord, naar Putten verhuisde. Zijn moeder koesterde een afbeelding van Het puttertje, een schilderijtje van Carel Fabricius uit 1654. Toen de familie naar Putten verhuisde om daar een pension te gaan runnen, namen zij het schilderijtje mee en noemde het pension, niet toevallig, ‘t Puttertje. En zo komt de naam ‘t Puttertje op de gevel van een relatief nieuw gebouw aan de doorgaande weg in Putten waar ooit het pension heeft gestaan. De eigenaar van het Italiaanse restaurant il Cardellino (de distelvink) plaatste de gestileerde afbeelding van een puttertje op de buitenmuur, goed zichtbaar voor de voorbijgangers. |
| Maar het verhaal van ‘t Puttertje kent diepere lagen zoals vele verhalen in Putten. Ook mijn moeder is als jong meisje samen met haar ouders, broers en zusters en dorpsgenoten aan het begin van de oorlog geëvacueerd naar Putten. Zij keerden na een aantal dagen weer terug op de boerderij. Historisch Museum ‘De Tien Malen’ in Putten besteedt met de tentoonstelling ‘(Over)leven in de 2e Wereldoorlog’, in 2019 aandacht aan het leven in de oorlog met voorwerpen waar een ‘verhaal aan vastzit’. Het lijkt lang geleden maar bij het zien van de zorgvuldig nagebouwde interieurs in het museum en de attributen, ben ik terug bij oma en opa op de boerderij waar ik met mijn zusjes vele zomervakanties heb doorgebracht. Speciale aandacht in de tentoonstelling is er voor de ‘Razzia’ in Putten 75 jaar geleden. Kunstenaar Jo Bezaan (1894 – 1952) maakte een serie litho’s over de gruwelijke gebeurtenis die veel slachtoffers eiste, onder wie zijn zoon. Putten is een uiterst vriendelijk en zonnig dorp aan de rand van de Veluwe. Ga op zoek naar de plekken van weleer en sta een ogenblik stil… |
 |
Historisch Museum ‘De Tien Malen’De stichting “Puttens Historisch Genootschap” heeft in 1999 een museum ingericht op het fraaie Landgoed “Schovenhorst” Dit museum geeft onder meer een beeld van de wijze waarop de mens in de loop der tijden het Puttens landschap heeft gebruikt, beïnvloed en beheerd. Lees meer… 
(Over)leven in de 2e Wereldoorlog In 2019 wordt stil gestaan dat het 75 jaar geleden is dat een deel van Nederland bevrijd werd van de Duitse bezetters. Tevens is het in oktober 2019 75 jaar geleden dat de ‘Razzia’ in Putten plaatsvond. Lees meer… 3 april t/m 26 oktober 2019 |
Jo BezaanKunstenaar Jo Bezaan (1894 – 1952) maakte een serie litho’s over de gruwelijke gebeurtenis die veel slachtoffers eiste, onder wie zijn zoon. De litho’s zijn te bezichtigen in Historisch Museum ‘De Tien Malen’. Lees meer… 3 april t/m 26 oktober 2019 
|
Stichting Oktober 44Putten was in oktober 1944 het toneel van de ergste wraakactie die Duitsers in de Tweede Wereldoorlog in Nederland hebben begaan. Bezoek de Gedachtenisruimte en het monument en deel het verhaal. Lees meer… Doorlopend te bezoeken 
|
PuttenHet centrum van Putten heeft een gevarieerd winkel- en horeca-aanbod. Op woensdagochtend is er weekmarkt. Bezoek de truienwinkel.nl voor truien, vesten en sjaals gebreid van natuurlijke materialen. Lees meer…
Ga voor koffie met gebak naar Henri Knevel of de vele andere eet- en drinkgelegenheden. Lees meer…
Breng voor echte Italiaanse delicatessen, pizza’s en pasta’s een bezoek aan Il Cardellino (‘t Puttertje). Let op! Maandag en dinsdag gesloten. Lees meer…
|
Deborah Davis*Fabritius, schilder van Het puttertje: leven en werk van een zeventiende-eeuwse meester. Enkele teksten in bovenstaande column over Het puttertje zijn overgenomen uit het boekje van Deborah Davis. Dankzij Donna Tartts bestseller Het puttertje maakten de afgelopen jaren wereldwijd miljoenen lezers kennis met dit mysterieuze schilderij, dat inmiddels een prominente plek in Het Mauritshuis heeft. Met dit inkijkje in het leven van Fabritius werpt Deborah Davis nieuw licht op een schilderij dat al bijna vierhonderd jaar zijn aanschouwers betoverd. Fabritius, schilder van Het puttertje geeft tevens een prachtig beeld van het leven in de Gouden Eeuw. Lees ook het puttertje: Illusie en werkelijkheid onder één dak. Lees meer… |
Bert KinderdijkStilleven met Het puttertje, 1996 | Particuliere collectie 
|
|
Kijk voor actuele en lopende tentoonstellingen in Putten op button 500
|
2016 – 2019 Puttertjes©
