Puttertjes | doorborduren in korte columnsTour-puttertjes zijn korte verhalen over kunst en erfgoed die zowel virtueel als werkelijk bezocht en beleefd kunnen worden.
|
Wie trekt er aan het laken… |
|
|
| Wie de stof uitdeelt verdeelt ook het werk, en wie het werk verdeelt heeft de macht. Dat is een van de betekenissen van het gezegde De lakens uitdelen. Maar hoe wordt er op gezette tijden aan het laken getrokken? In de 14e en de 15e eeuw bijvoorbeeld, waar hertogen van Bourgondië een groot deel van de Lage Landen aan hun rijk proberen toe te voegen? Waar slimme huwelijken en dubbele huwelijken het mogelijk maken dat hertogdommen en vorstendommen voor het grijpen liggen? En waar de contouren van de Lage Landen zich beginnen af te tekenen? Onlangs is de Canon van Nederland aangepast en Maria van Bourgondië (Maria de Rijke), de kleindochter van Filips de Goede (oprichter van de Orde het Gulden Vlies), kreeg er een plekje. |
| Tijdens mijn opleiding Toeristische Gids Vlaanderen sleurde de docent geschiedenis mij door de Bourgondische tijd, een nauwelijks te ontwarren kluwen. Mijn eindwerk ging over voedsel in de kunst en ik kan niet wachten tot 2022, het jaar waarin de tentoonstelling Op zoek naar de ware Bourgondiërs in het Noordbrabants Museum van start gaat, en waar tal van Bourgondische feesten en banketten vol spektakel en vertier aan bod komen. Het wordt een expositie met grote tegenstellingen waar brute veldslagen worden getoond tegenover de pracht en praal van hertogen en de invloed daarvan op de adel en de rijke stedelingen. De mooiste kunst wordt nu al gereserveerd. We nemen alvast een voorproefje en duiken in de Lakenhandel. Reis je mee? |
eet!verleden | Historisch KookatelierBeleving Kom nu al in de sfeer en proef de gerechten van toen! Historisch kookatelier eet!verleden laat je kennis maken met de geschiedenis van eten en drinken in kookworkshops, reizen, lezingen en producten. Ontdek meer… Historica Manon Henzen, oprichter van kookatelier, kookacademie en kenniscentrum eet!verleden, schreef o.a. het middeleeuws kookboek Paradijskorrels & Saffraan. De middeleeuwse keuken voor de tafel van nu. Een vlot toegankelijk kookboek met heerlijke recepten uit middeleeuwse Europese kookmanuscripten. Lees meer… |
De Bourgondiërs | Bart Van LooVerdieping Maak een tijdreis naar de Middeleeuwen met meesterverteller Bart Van Loo. ‘De stem die Matthijs van Nieuwkerk tot zwijgen bracht. Bart Van Loo vertelt, vertelt, vertelt. Dan moet je wel ademloos luisteren.’ Lees verder… De Bourgondiërs – download gratis de hele reeks als podcast op Klara.be, klik hier… |
| Vlaanderen was het Silicon Valley van toen. Meesterverteller Bart Van Loo vertelt erover in zijn zoektocht naar het ontstaan van de Nederlanden in de vijftiende eeuw. Vlaanderen was in de 13e en 14e eeuw het rijkste land boven de Alpen, te vergelijken met Noord-Italië. Gent telde rond de 60.000 inwoners, Brugge 45.000 en Ieper 30.000. En Amsterdam? Dat kwam niet verder dan een schamele 1300 inwoners. Wat was de innovatie van die tijd? Het toverwoord is Laken; lakenindustrie en lakenhandel. In Gent en Ieper werden vooral lakenstoffen geproduceerd. Maar Brugge groeide uit als centrum van de internationale handel en werd een stad van kooplieden, geldwisselaars en prostitutie. Er ontstond een permanente jaarmarkt met een overdekte Waterhalle. Heel Europa handelde in Brugge. |
Historium Brugge | Virtual realityBeleving | doorlopend te zien Beleef de Gouden Eeuw van Brugge, een uniek avontuur! Ontdek de stad met virtual reality. Het Historium ligt op de Markt waar vroeger de Waterhalle stond. Dit was de centrale opslagplaats voor de scheepvaart in de bloeiende handelsstad. Lees meer… |
| In de Middeleeuwen was laken een stevige, wollen stof die slijtvast en vuil- en waterafstotend was. Zwart laken was een modekleur bij uitstek in het Europa van toen. Het dragen van kleur had je de kop kunnen kosten. Weeldewetten bepaalden wie, wat, waar en wanneer je welke kleur mocht dragen. Toen Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, in 1404 besmet raakte met een kwalijk griepvirus en aan de gevolgen ervan onderweg naar Dijon in Halle overleed, werd hij begeleid door een gezelschap van honderden mannen die waren gehuld in rouwkostuums van zwart Vlaams laken. En werd laken van zeer hoge kwaliteit niet gebruikt voor zwartsatijnen wambuizen, paardendekens en tenten in tijden van oorlog? Waardoor belastingen fors werden verhoogd en er grote sommen geld werden geleend? |
Back to Black | Bourgondisch StadspaleisTentoonstelling nu te zien tot 21 juni 2021 In de tentoonstelling Back tot Black gaat Museum Hof van Busleyden, een Bourgondisch stadspaleis in Mechelen, op zoek naar de kunsthistorische betekenissen van zwart en onderzoekt met de bezoekers onze huidige beleving van Bourgondisch zwart. Met o.a. Claudy Jongstra en Viktor&Rolf. Lees meer… |
| Alleen de beste wol was goed genoeg, en die wol kwam van de Vlaamse kust. Maar de lakensteden hadden steeds meer wol nodig, en Engeland werd een belangrijke leverancier. Economie, politiek en religie zijn op een innige manier met elkaar verbonden, en als de Vlamingen uit economisch belang de Engelsen volgen in hun keuze voor de Roomse Paus, is bestuurder Frankrijk (met een eigen paus in Avignon) laaiend. Wie trekt er aan het laken? Steden beginnen zich te roeren en er is constant ruzie, ook tussen Gent en Brugge. Wie kent niet de verhalen van Jacob van Artevelde en zijn zoon Filips (leidsman van de Gentse opstand). Gentenaars vertrokken naar Engeland en namen de lakenarbeid mee. Vlaams laken kwam vanaf toen ook uit Engeland. |
| Laken werd verkocht in Lakenhallen. Als blijk van macht en rijkdom bouwden steden als Brugge, Gent, Brussel en Ieper indrukwekkende Lakenhallen. De Lakenhalle van Ieper is een van Europa’s grootste burgerlijke gebouwen in gotische stijl. Het is nu een museum en een door UNESCO beschermd monument. Tijdens een bezoek aan dit gebouw enkele jaren geleden was alleen nog het In Flanders Fields Museum er gevestigd. Nu is het één groot museumgebouw met meerdere musea en het Yper Museum vertel het verhaal ‘Van schaap tot Laken’. In 1936 werd in Ieper de maatschappij tot Weefautomaten Picañol NV opgericht. Dit innovatieve bedrijf ontwikkelt tot op vandaag weefgetouwen die overal ter wereld door grote textielfabrieken worden gekocht. |
Lakenhalle met Belfort | WerelderfgoedTentoonstelling | nu te zien Maak kennis met Ieper als middeleeuwse grootstad en zoek de tentoonstelling Van Schaap tot Laken in de Lakenhalle met speciale programma’s voor kinderen. Lees meer… |
Picanol Weaving MachinesVernieuwing Piacnol Weaving Machines ontwikkelt, produceert en verkoopt hoogtechnologische weefmachines aan weverijen wereldwijd. Picanol is een marktleider op het gebied van weefmachines. Bekijk presentatievideo hier… Vergelijk met ‘oldschool’ weefgetouw, nu een museumstuk in het Textielmuseum Tilburg. Bekijk video hier… |
| Godsdienstoorlogen en concurrentie maakten een einde aan de lakenindustrie in Vlaanderen. Leiden nam het stokje over en groeide de uit tot het belangrijkste centrum in Europa. Duizenden textielarbeiders uit de Zuidelijke Nederlanden vonden hier werk. Het stadsbestuur richtte zeven keurhallen op, de belangrijkste, de Laecken-Halle, opent in 1641. Dit gebouw maakt nu deel uit van de gebouwdelen waarin Museum De Lakenhal is gevestigd. De voorgevel van de oude lakenhal zit vol verwijzingen naar de textielindustrie: op vijf tableaus is het productieproces in negen stadia uitgebeeld, en op het dak staan schapen. Blaast het museum de geschiedenis van het Leids Laken nieuw leven in? Ontdek Nieuw Leids Laken. |
De transitie van Museum De Lakenhal | Karin BorghoutsVerdieping Op 20 juni 2019 opende Koning Willem-Alexander het vernieuwde Museum De Lakenhal. De Belgische kunstenares Karin Borghouts fotografeerde de transitie van Museum De Lakenhal op een heel eigen manier. Bekijk video hier… |
| De lakenstof werd na iedere deelbewerking gekeurd. Het scheren, kammen, spinnen, weven, vollen, kaarden, verven ten uitrekken van de stof waren deelbewerkingen, en als een laken het staallood aangehecht kreeg was het af en mocht niet meer aan de stof gewerkt worden. Keurmeesters keurden in keurhallen de kwaliteit van de stof, en het schilderij de Staalmeesters van Rembrandt van Rijn uit 1662 (groepsportret van de Amsterdamse Lakengilde) geeft hiervan een mooi beeld. Door de textielnijverheid is Leiden in de 15e eeuw de grootste stad van Holland en in de 17e eeuw het belangrijkste textielcentrum van de wereld. |
Zeven Eeuwen Leids LakenTentoonstelling nu te zien Leids Laken, het lakenloodje, werkomstandigheden voor textielarbeiders, kinderarbeid, stoffen die worden gebruikt als ruilmiddel bij slavenhandel, verval, en Nieuw Leids Laken. Lees meer… |
Nieuw Leids LakenVernieuwing Museum De Lakenhal blaast de geschiedenis van het Leids Laken een nieuw leven in. Vijf kunstenaars ontwerpers, Christie van der Haak, Mae Engelgeer, Edwin Oudshoorn, Claudy Jongstra en Petra Blaisse, Ontwerpers hebben een hedendaagse versie van het Leids Laken ontworpen, geïnspireerd op de collectie van het museum en het ambacht dat er achter schuil gaat. Dit ‘Nieuw Leids Laken’ is exclusief te koop in de museumwinkel. Bekijk video hier… |
‘Maria van Brabant, Keizerin’ | Christie van der HaakTentoonstelling te zien t/m 25 oktober 2020 In Museum Helmond, locatie het kasteel, geeft Christie van der Haak (Den Haag, 1950) met nieuwe kunstwerken en patronen haar eigen visie op dit middeleeuwse verhaal. Lees meer… |
| Maar er werd weer flink aan het laken getrokken en Leiden verloor haar leidende positie in de lakenproductie. In de 18e eeuw werd door kooplieden uit Leiden en andere Hollandse textielsteden wol ingekocht, vooral Spanje leverde grote hoeveelheden. Die wol kwam in bezit van o.a. Tilburgse lakenreders. Zij deelden de lakens uit en lieten fabriekeurs (bemiddelaars) weefgetouwen plaatsen bij thuiswerkers. Vrouwen en kinderen hielpen mee. Alleen al tussen 1691 en 1724 vestigden zich dertien Leidse drapeniers in Tilburg, en rond 1830 waren er ongeveer 6000 thuiswevers. Waarom gebeurde dat juist op die plek? Bezoek het TextielMuseum in een oude weverij in Tilburg, en ontdek meer. En, maak zelf van ruwe wol een deken als herinnering aan deze tour. |
Textielindustrie TilburgVerdieping Tilburgse laken werden al in de 16e eeuw verhandeld op de markten van Antwerpen, Turnhout en ‘s-‘s-Hertogenbosch. Omstreek 1600 had Tilburg zich ontwikkeld tot het belangrijkste wolcentrum van Brabant. Een belangrijke factor was de gunstige ligging, dichtbij de grens van het vroegere hertogdom Brabant en op een kruispunt van handelswegen. Ontdek hoe de textielindustrie in Tilburg uitgroeide en ook weer in verval raakte. Lees meer… |
TextielMuseum TilburgBeleving, vernieuwing en tentoonstellingen WollendekenfabriekBeleving Het Textielmuseum is sinds 1985 gehuisvest in de voormalige textielfabriek van de firma C. Mommers & Co. Hier kun je zelf ervaren hoe van ruwe wol een deken werd gemaakt. Klik hier… TextielLabVernieuwing Dé plek waar de professionele maker het verhaal vertaalt naar stof. Sta erbij en kijkt ernaar. Sterker nog: je wordt deelgenoot gemaakt van het proces. Klik hier… Rode dradenTentoonstelling te zien t/m 7 maart 2021 Expositie over oude en nieuwe verhalen in kunst en design. Ontdek het werk ‘Two women and the reminicense of earth‘ van Eylem Aladogan (Tiel, 24 oktober 1975), een Nederlandse installatiekunstenaar, beeldhouwer en tekenaar. Zij bracht stiksels op een krasachtige manier aan op een bestaande zwart-wit foto uit 1921. Op de foto staan twee vrouwelijke gewapende Armeense strijders, die vochten tegen de onderdrukking van het Ottomaanse regime. De kunstenares werd getriggerd niet zozeer door wáár ze voor streden, maar veeleer door hun vurige blikken, hun standvastige pose en hun krijgshaftige mentaliteit. De stiksels zijn oplopende kleurschakering aangebracht, van donkerbruin naar rood en geel, zoals in vuur. Het werk komt uit de collectie van het TextielMuseum en is tevens het campagnebeeld voor de tentoonstelling ‘Rode draden’. Lees meer… |
TextielMuseum | BibliotheekVerdieping Ontdek 20.000 boeken en een grote reeks tijdschriften met thema’s als textielindustrie, textieltechniek, beeldende kunst en textielvormgeving. Zowel over kunsthistorische onderwerpen als over de allernieuwste materialen en technieken is er informatie te vinden. Lees meer… Zoek alvast in de bibliotheek online! Klik hier… |
|
Kijk voor actuele en lopende tentoonstellingen in Tilburg. Klik op de button…
|
|
Kijk voor actuele en lopende tentoonstellingen in Leiden. Klik op de button…
|
|
Kijk voor actuele en lopende tentoonstellingen in Ieper. Klik op de button…
|
|
Zoek op plaats van A tot Z | 500 plaatsnamen in Nederland en Vlaanderen | Druk op de knop
|
|
Overzicht Puttertjes en Tour-puttertjes | Korte verhalen over kunst en erfgoed met tips | Druk op de knop
|
|
Overzicht van alle actuele en lopende tentoonstellingen in Nederland en Vlaanderen | Druk op de knop
|
|
Nieuwste boven | Dagelijks bijgewerkte lijst van exposities in Nederland en Vlaanderen | Druk op de knop
|
|
Zoek op naam van A tot Z | meer dan 1000 musea, galeries en tentoonstellingsruimtes in Nederland en Vlaanderen | Druk op de knop
|
|
Virtuele exposities en museum tours | Ontdek digitaal collecties, kunst en erfgoed en bijzondere verhalen | Druk op de knop
|
|
Kindertentoonstellingen | Familietentoonstellingen | Druk op de knop
|
|
Thematentoonstellingen 2020 | 75 Jaar Vrijheid – ruim 100 exposities | Druk op de knop
|
2016-2020 Puttertjes©
